اقتصاد ایرانی: در مقاله پیشین نگاهی به جریان انتقال وجه مهاجرین که در گزارش بانک جهانی آمده داشتیم، در این قسمت آمار پناهندگان جهان در کشورهای در حال توسعه را ارزیابی نموده ایم. بر اساس آمار کمیساریای عالی پناهندگان و مرکز نظارت بر آوارگان داخلی، در سال ۲۰۱۳، بالغ بر ۷۳ میلیون نفر در جهان مجبور به ترک زادگاه و مهاجرت به کشورهای دیگر شده اند. بیش از دو سوم این جابجایی ها در درون مرز کشورها رخ داده است.
از جمله مهمترین دلایل این جابجایی ها، خشونت، کشمکش های نظامی، خشونت های عمومی (اعم از خشونت های همگانی، قومی، سیاسی و جنایی) و نقض حقوق بشر عنوان می شود. بعلاوه، دلایل دیگری چون بلایای زیست محیطی و طبیعی، فجایع هسته ای و یا شیمیایی ساخته دست انسان، قحطی و بالاخره پروژه های توسعه ای نیز موجب نقل مکان های اجباری انسان ها در جهان گشته اند. البته مهاجرت های اجباری در معنای گسترده تر، پدیده ای دیگری چون قاچاق انسانی و تبعید اشخاص را نیز در بر می گیرد.
در سال ۲۰۱۳ حداقل ۷۳ میلیون نفر متأثر از نقل مکان های اجباری بوده اند. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل و مرکز نظارت بر آوارگان داخلی این آمار را در قالب پناهندگان، پناهجویان، آوارگان داخلی ناشی از خشونت و درگیری و آوارگان داخلی ناشی از بلایای طبیعی اعلام کرده اند.
بیشتر جابجایی ها اعم از داخلی یا بین المللی، متأثر از درگیری، خشونت های عمومی و یا نقض حقوق بشر است. در سال ۲۰۱۳ آمار افرادی که به جهت درگیری مجبور به مهاجرت شده اند به ۵۱.۳ میلیون نفر رسید که نسبت به سال ۲۰۱۲ افزایش ۶ میلیونی را نشان می دهد. از این تعداد، ۳۳.۳ میلیون در داخل مرزهای کشور خود جابجا شده اند و ۱۶.۷ میلیون نفر متقاضیان پناهندگی در مرزهای بین المللی هستند. بعلاوه، ۱.۲ میلیون نفر در مرحله اخذ حق پناهندگی سیاسی هستند که تا کنون تقاضای آنان به تأیید نرسیده است.
پناهندگان فلسطینی همچنان بزرگترین گروه پناهنده هستند که در خارج از مرزهای موطنشان ساکن شده اند. دیگر کشورهای مهم پناهنده فرست جهان در سال ۲۰۱۳ افغانستان، سوریه، سومالی، سودان، جمهوری دموکراتیک کنگو و جمهوری آفریقای مرکزی می باشند. بعلاوه سوریه، کلمبیا، نیجریه، جمهوری کنگو و سودان بیشترین آمار پناهندگان داخلی را دارا هستند. البته به نظر می آید بیشترین نقل مکان ها در سال ۲۰۱۴، ناشی از درگیری های عراق و اکراین باشد.[*]
در حالی که در اواخر دهه ۱۹۸۰ اکثریت قریب به اتفاق پناهندگان جهان در کشورهای توسعه یافته ساکن بودند اما در پایان ۲۰۱۳ بیش از ۸۶ درصد پناهندگان میهمانان اجباری کشورهای در حال توسعه هستند و پاکستان و ایران بزرگترین این میزبانان اند. بر اساس آمار کمیساریای عالی پناهندگان در سال ۲۰۱۳، نیمی از پناهندگان جهان کودک هستند.
حوادث و بلایای طبیعی نیز از دیگر عوامل مهم مهاجرت های اجباری محسوب می شوند. مرکز نظارت بر آوارگان داخلی برآورد می کند در سال ۲۰۱۳، ۲۱.۹ میلیون پناهنده داخلی در ۱۱۹ کشور جهان به علت بروز وقایع طبیعی جابجا شده اند. قریب به ۹۴ درصد آنان به جهت خطرات مربوط به بلایای ناگهانی آب و هوایی مثل سیل، طوفان، و آتش سوزی و تنها ۶ درصد به علت بلایای ژئوفیزیکی همچون، زلزله و آتش فشان، نقل مکان کرده اند. در یک دوره ۶ ساله از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳، حدود ۱۶۵ میلیون نفر مجبور به ترک خانه هایشان شده اند که ۹۷ درصد آنان مربوط به کشورهای در حال توسعه می باشند. بیش از ۸۰ درصد این جابجایی ها بین سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ در آسیا رخ داده است. فیلیپین، چین، هند، بنگلادش و ویتنام بیشترین آمار را در سال ۲۰۱۳ به خود اختصاص داده اند. عمده این جابجایی های ناشی از حوادث طبیعی، در داخل مرزهای کشورها صورت می گیرد.
[*] لازم به ذکر است، سایت الاخبار به نقل از کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در اواسط نوامبر ۲۰۱۴ اعلام داشت قریب به ۱۳.۶ میلیون نفر در پی درگیری های گروه داعش، در عراق و سوریه نقل مکان کرده اند. بعلاوه نشریه مسکو تایمز در سپتامبر ۲۰۱۴ به نقل از آن کمیساربا عنوان می کند ، بیش از یک میلیون نفر، منطقه درگیری در شرق اکراین را ترک کرده اند.